Giáo sư Xuân nói: “Tôi vẫn bảo lưu quan điểm về Tết hội nhập. Nên thống nhất ăn Tết cùng lúc với các đối tác trên t.h.ư.ơ.n.g trường của chúng ta, chuyển các tập qua’n ăn Tết âm lịch sang các ngày dương lịch, và giảm dần ngày nghỉ Tết âm lịch quá lê thê.
Chúng ta đang là một nước nghèo so với phần còn lại của thế giới, làm thế nào để đất nước có thể bă’t được những dòng chủ lưu của nhân loại?”
Giáo sư Võ Tòng Xuân. Ảnh CafeF
11 năm trước, đề xuất đón Tết cổ truyền theo dương lịch của gia’o sư đã tạo ra những tranh luận, giờ gia’o sư có quan điểm khác về vấn đề này không?
Không! Tôi vẫn bảo lưu quan điểm của m.ì.nh!
Tôi cho rằng đã có những tín hiệu báo hiệu sự thay đổi. Những hoạt đ.ộ.n.g trong ngày Tết dương lịch năm nay ở các tỉnh, th.à.n.h phố lớn như đếm ngược đồng hồ đợi khoảnh khắc giáp canh, hay việc lãnh đạo Nhà nước có thông điệp đ.ầ.u năm mới…
Tôi thấy m.ì.nh đã t.iếp cận thế giới một cách giống người ta. Tức là, m.ì.nh đã tổ chức đón mừng năm mới theo dương lịch như là các nước trên thế giới.
Tôi rất mừng là Chính phủ chúng ta hiện nay, tôi gọi là Chính phủ “của thời kỳ Đại hội 12” có nhiều cái mới, đem lại hy vọng về nhiều thứ.
Tôi nghĩ, từ từ chúng ta sẽ chuyển sang ăn Tết cùng ngày với thế giới.
Và, từ từ rồi chúng ta cũng sẽ nhận ra m.ì.nh có thể làm được như Nhật Bản cuối thế kỷ 19 là chuyển sang ăn Tết tây. Nhật Bản bây giờ, nhờ thế mà từ nước Á Châu đã trở th.à.n.h cường quốc k.i.n.h tế.
Giờ nhìn lại gia’o sư thấy người ta phản đối m.ì.nh vì những điều gì?
Từ thời điểm bài viết nhan đề “Tết “hội nhập,” tại sao không?” của tôi được báo chí đăng tải, tôi nhận được nhiều tranh luận. Tôi rất mừng khi số ý kiến ủng hộ ngày càng nhiều hơn trước, nhất là khi các ý kiến ấy mới được nêu trong thời gian gần đây.
Tuy nhiên cũng có những ý kiến không đồng tình, lo sợ rằng việc ăn
Tết hội nhập có thể làm mất bản să’c văn hoá dân tộc, không hợp t.iết trời…
Giáo sư phản biện họ ra sao?
Tôi thấy phần lớn người phản đối là người Việt Nam ở nước ngoài, chắc là những người có thời gian nghỉ lâu, không có nhiều việc làm, họ cho rằng nghỉ Tết lâu là cần thiết.
Hay như rất nhiều bà con m.ì.nh trong nông thôn họ cũng muốn có ngày Tết dài ra, nhưng mà từ từ chúng ta sẽ thấy, ai cũng sẽ có việc làm hết, khi đã có việc làm, nhu cầu việc làm sẽ đo`i hỏi m.ì.nh phải chăm chú đ.ầ.u tư cho việc làm, thay vì vui chơi.
Thực ra khi k.i.n.h tế Việt Nam m.ì.nh mạnh hơn nữa, chắc chắn chúng ta sẽ thấy rằng không có thì giờ để mà vui chơi, r.ư.ợ.u chè, bài b.ạ.c mà phải tập trung lo làm việc để có kê’t quả k.i.n.h tế cao hơn.
Có một điều mà tôi thấy rất đa’ng mừng là những người ủng hộ đã tăng lên rất nhiều và phần lớn đều thuộc th.à.n.h phần trí thức, có công ăn việc làm ổn định, sự nghiệp th.à.n.h đạt.
Ở góc độ văn hoá gia’o sư có nghĩ rằng bỏ Tết Nguyên đa’n sẽ khiến phai nhạt văn hoá truyền thống?
Chúng ta đừng sợ đa’nh mất bản să’c dân tộc. Tôi nhớ có đọc câu thơ của cụ Tố Hữu: “Bốn ngàn năm ta vẫn là ta”.
Thực tế, thay vì mùng một Tết ta m.ì.nh làm mùng một Tết tây.
Tết cổ truyền theo lịch dương đơn giản chỉ là thay đổi thời điểm, thói quen chứ bản chất sự việc đâu có gì khác nhau.
Có ý kiến cho rằng việc gộp Tết không đủ sức nặng để kéo một nền văn hóa, một quốc gia tụt lại trong quá trình hội nhập, gia’o sư nghĩ sao?
Thế giới ngày nay thay đổi rất nhanh, để vượt qua các thách thức, chúng ta phải tận dụng chắt chiu từng cơ hội.
Tôi lấy ví dụ, trên thị trường chứng khoa’n, người ta thấy rõ ràng làm ăn đ.ầ.u tư chỉ trong vòng vài phút, giá thay đổi là chứng khoa’n thay đổi liền.
Khi người ta làm việc mà m.ì.nh nghỉ thì m.ì.nh bỏ rất nhiều cơ hội. Hoặc khi m.ì.nh làm mà họ nghỉ thì cũng chịu nhiều thiệt thòi.
Chừng nào m.ì.nh giàu như họ rồi hay nghĩ đến chuyện nghỉ ngơi.
Tôi thông cảm cho nhiều ý kiến phản đối. Mình muốn ăn Tết theo Trung Quốc nhưng theo Trung Quốc thì tục lệ cổ truyền m.ì.nh lâu quá rồi, mấy ngàn năm rồi, cứ theo họ hoài thì lệ thuộc vào nền văn hoá cũ.
Khi mọi người đều có việc làm hết, sẽ thấy rằng thì giờ để ăn Tết sẽ rất phí nếu chúng ta kéo dài quá lê thê, làm hai Tết càng phung phí.
Để tận dụng các cơ hội, để có thể làm giàu thì chúng ta cũng phải suy nghĩ lại.
Gia đình, người thân, bạn bè gia’o sư quan điểm ăn Tết âm hay dương?
Mấy Tết gần đây, Tết dương lịch hay Tết âm gia đình tôi cũng ăn Tết cho có chứ vẫn làm việc. Ví dụ, Tết dương này đó, tôi cũng đi qua Lào công tác, sa’ng mùng một m.ì.nh ăn Tết với anh em rồi đi ra đồng.
Còn Tết âm tôi dự kiến đi châu Phi, làm những việc trong năm chưa còn dang dở.
Nói chung là Tết âm tôi không ăn nhiều đ.ầ.u, đến cơ quan, chúc Tết lãnh đạo, thăm ca’n bộ của m.ì.nh rồi về làm việc. Tức là trọn trong ngày mùng 1 đó làm cái đó, còn mùng 2 vẫn làm việc bình thường.
Quan điểm của tôi được nhiều bạn bè, đồng nghiệp ủng hộ.
Chủ trương ăn Tết âm lịch theo dương lịch, vậy các lễ hội truyền thống đ.ầ.u xuân thì sao, thưa gia’o sư?
Những thứ thuộc về bản să’c dân tộc (lễ nghi, thủ tục như cúng tổ t.iên, chúc mừng năm mới, mừng tuổi người lớn, lì xì trẻ con…) phải gìn giữ, pha’t huy nhưng giữ ở mức độ nào đó thôi chứ nguyên xi thì sẽ không thể hội nhập được.